ALLES > A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - R - S - T - U - V - W - X - Z

BORSTONDERZOEK

(24-05-2006)

BORSTKANKER PREVENTIE EN OPSPORING

OPROEP: NIET ALLEEN LEZEN MAAR OOK DOEN

• zelfonderzoek van de borsten zeer belangrijk voor iedereen en vroeg genoeg beginnen vanaf uw 30 jaar.
• mammografie vanaf 40 jaar om de 2 jaar.

De laatste maanden werd ik, als huisarts, opnieuw geconfronteerd met 4 gevallen van borstkanker bij jonge vrouwen: dit wil zeggen tussen de 40 en 55 jaar. Telkens weer is het eerst en vooral voor de patiënt zelf, maar ook voor mij, een emotionele confrontatie. Telkens weer stel ik mij dan de vraag of we met een betere en vooral vroegere opsporing de uiteindelijke prognose niet kunnen helpen bepalen.

Als huisarts is het niet altijd evident als iemand komt voor een tenniselleboog .... of andere banale ziekte van te wijzen op borstkankerpreventie. Daarbij komt nog de rivaliteit met de gynaecologen, die zichzelf op de eerste lijn plaatsen, maar van wie zeer weinig informatie naar ons doorstroomt. Als huisarts weten wij eigenlijk niet of ons vrouwelijk cliënteel regelmatig gynaecologisch gevolgd wordt, zodat het bijna onmogelijk is om deze groep in ons preventiebeleid in te passen.

Maar: 11% van de vrouwen in België worden vroeg of laat geconfronteerd met borstkanker. Het uiteindelijk genezingspercentage + de morbiditeit (ernst van operatie, radiotherapie, chemotherapie met al zijn verwikkelingen) hangen grotendeels af van het vroegtijdig vinden van die tumor.

Zoals je op die grafiek kunt zien is er vooral vanaf 40 jaar een stijging van het aantal borstkankers die een top vertoont tussen de 50 en de 65 om dan na 70 jaar opnieuw te dalen. Borstkanker is dan ook de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen tussen 40 en 55 jaar. Volgens buitenlandse studies situeren België en Vlaanderen zich onder de landen met de hoogste borstkankersterfte in de Europese Unie.

 

HOE BORSTKANKER VROEGTIJDIG OPSPOREN

• Zelfonderzoek: "breast awareness" = borstoplettendheid: er moet aandacht worden besteed aan veranderingen in de borsten. Regelmatige zorgvuldige observatie (=bekijken) van de borsten bij rechtstaan en liggen, samen met zorgvuldige systematische maandelijkse palpatie na de menstruatie. Na een tijdje leert de vrouw zelf goed hoe haar borsten zijn. Iedere verandering moet zorgvuldig nagezien worden. Nog steeds worden de meeste borstkankers door de vrouw zelf ontdekt. Dit zelfonderzoek is veel belangrijker dan het gewoon jaarlijks onderzoek bij de dokter: laat u hier niet door geruststellen. Volgens registratiegegevens in de Vlaamse peilpraktijken wordt 79% van de tumoren door de patiënt zelf ontdekt. Zie borstonderzoek
• Tekens: vroegtijdige tekens van borstkanker kunnen welvingen zijn of intrekkingen die slechts optreden bij het opspannen van de borstspier, tepelretractie, tepelafscheiding, hardheid, aanhechting aan onderliggende weefsels en een onregelmatige oppervlakte.
• Mammografie: is nog altijd het beste middel om borstkanker op te sporen.
  
  
  • Misschien nuttig: vrouwen tussen de 40 en 50 jaar zonder verhoogd risico: bij deze groep zijn mammografies iets minder duidelijk. Het feit dat deze groep niet opgenomen is in de routine borstkankerscreening is voornamelijk het prijskaartje dat eraan vasthangt voor de ziekenfondsen. Ook komt borstkanker toch iets minder voor in deze leeftijdsgroep. Ik kan echter alleen maar aanraden mammografies te laten nemen vanaf 40.
  • Zeer nuttig: Alle vrouwen tussen 50 en 70 jaar moeten tweejaarlijks in een erkende radiologische dienst worden gescreend.
  • Misschien nuttig: vrouwen >70 jaar: Bij ouderen met een goede levensverwachting kan mammografische screening ook boven 70 jaar zinvol zijn. De voorwaarde echter is dat ze voor de rest in goede staat van gezondheid zijn.
  • Risico patienten: borstkanker bij moeder of zus jonger dan 50 jaar: Het relatieve risico stijgt tot ongeveer drie bij het optreden van borstkanker voor de menopauze bij een familielid van de eerste graad. Een eerste mammografie aanbevolen vanaf 35 jaar met een interval van één tot twee jaar naargelang de radiologische interpretatie.
  • Genetisch belaste families (drager van gemuteerde gen (BRCA 1 of BRCA 2). Hier is een speciaal screeningprogramma noodzakelijk waarbij nog geen duidelijke consensus bestaat. Het risico voor niet-aangetaste verwanten in deze families blijft sterk verhoogd. Op basis van de familiale voorgeschiedenis weerhouden we bij hen een indicatie voor screening:
    
    

    borstcarcinoom	screening	maandelijks zelfonderzoek vanaf 18 jaar 3- tot 6-maandelijks klinisch onderzoek vanaf 20 jaar jaarlijks echo- en mammografie eventueel aangevuld met MRI vanaf 25 jaar
    ovariumcarcinoom	screening	6-maandelijks klinisch-gynaecologisch onderzoek vanaf 35 jaar 6-maandelijks transvaginale echografie vanaf 35 jaar 6-maandelijks CA-125 vanaf 35 jaar

    
    (bron UZ Gent)
    

     

ANDERE ARTIKELS OVER KANKER:

Lees ook mijn artikel over erfelijke borstkanker.
Lees ook mijn artikel over baarmoederhalskanker.
Lees ook mijn artikel over borstkanker: preventie.
Lees ook mijn artikel over borstkanker: zelfonderzoek.

---

---