INSECTENBEET
(18-07-2006)
WAT
Het is niet de bedoeling te spreken over slangen of schorpioenbeten
maar over beten of steken in onze eigen tuin: muggen, bijen, wespen, hommels,
dazen, mieren.
Een beet of steek is meestal wel heel vervelend tot pijnlijk,
maar meestal dreigt er geen gevaar. In uitzonderlijke gevallen als men
allergisch is of bij lokalisaties in de mond of de keel kan een insectenbeet
gevaarlijk zijn.
Bijen en hommels:
Honingbijen zijn niet agressief, maar zullen steken als
ze zich bedreigd voelen. Dit betekent meteen ook het einde van hun leven.
Aangezien de angel van een bij met weerhaakjes bezet is, blijft deze steken
in de huid van het slachtoffer. Als de bij zich probeert los te trekken
scheurt hij de angel met de gifblaas los van zijn achterlijf. Die blijft
dan achter in de huid. Aangezien de gifblaas tot een minuut na de steek
kan blijven doorgaan met het pompen van gif, moet men de angel zo snel
mogelijk verwijderen.
Wespen:
Als ze zich bedreigd voelen kunnen wespen pijnlijke steken
veroorzaken. In tegenstelling tot bijen hebben wespen een angel zonder
weerhaken en kan één enkel wesp tot 10 keer steken.
Bij een dergelijke steek spuit een wesp een kleine hoeveelheden gif in
bij zijn slachtoffer.
Muggen:
In de tropen brengen ze vaak gevaarlijke ziektes over zoals
malaria. De soorten die bij ons voorkomen zorgen alleen maar voor slapeloze
nachten en jeuk.
Dazen:
Ze gelijken op grote lelijke bruine vliegen (ook steekvlieg
genaamd). Ze komen vooral voor op iets vochtige plaatsen die naast zon
ook wat schaduw bieden. De larven ontwikkelen zich in water, modder, moeras,
of rottende plantendelen. Ze strijken snel neer en bijten dan vrijwel
onmiddellijk, wat meestal pijnlijk is. Na een beet kunnen ze niet snel
wegvliegen, zodat men hen met een welgemikte klap kan doodslaan.
Mieren:
In het nauw gedreven kunnen ze bijten met hun scherpe kaken.
Vervolgens spuiten zij met het achterlijf een druppel mierenzuur in het
wondje.
Spinnen:
Spinnen hebben een onverdiend slechte naam. Van onze inheemse
spinnensoorten is er geen enkele giftig. Spinnen bijten over het algemeen
niet.
SYMPTOMEN INSECTENBEET
- Een rode, jeukende zwelling die soms zeer uitgesproken
kan zijn op de plaats van de steek. Eigenlijk is het louter een lokale
reactie op het ingespoten gif. Die zwelling kan enkele dagen aanhouden.
- Bij een steek in de mond-keelholte kan de zwelling zeer
onaangenaam zijn en zorgen voor paniek en ademhalingsproblemen.
- Bacteriële bijbesmettingen zijn uitzonderlijk.
- Bij mensen met lymfecirculatiestoornissen in de ledematen
(vb. na lymfeklierontruiming wegens borstkanker) kan het gebeten lidmaat
zeer uitgesproken opzwellen.
- Allergie: sommigen mensen zijn allergisch aan sommige
insectenbeten. Zie verder.
VOORKOMEN INSECTENBEET
Insectenbeten voorkomen blijft natuurlijk de boodschap
alhoewel dit niet altijd zo eenvoudig is.
- Vooral blikjes zijn gevaarlijk: als er wespen in terechtkomen
is dat moeilijk te zien en kan men bij het drinken gestoken worden in
de mond of keel.
- Loop in de zomer niet op blote voeten in het gras; ook
in kort gemaaide gazons staan er dikwijls bloeiende planten zoals klaver.
- Vermijd de omgeving van bijenkorven en bloemperken in
bloei. Vermijd de omgeving van vuilnisbakken en afgevallen fruit waarop
wespen verzot zijn.
- Wespennesten kunnen ook in de buurt van een woning voorkomen.
Probeer een nest nooit zelf weg te halen. Bel de brandweer. In het geval
van een bijenzwerm kan men een imker contacteren.
- Bijen en wespen zijn agressief in de omgeving van hun
nest en je blijft er dan ook beter uit de buurt.
- Vermijd bruuske bewegingen wanneer er een wesp of bij
in de buurt is. Sla zeker nooit een insect dood dat op uw lichaam is
gaan zetten, maar schiet het eventueel met een vinger weg.
- Insecten afwerende middelen : de beste zijn de insecten repellants die DEET bevatten. Bij kinderen DEET van 20%, maximum 30 % te gebruiken. Best uit veiligheid niet bij zwangeren of maximum 20% en onmiddellijk afwassen wanneer niet meer nodig. De repellant om de 6 uur aanbrengen (zonnecrème om de 2-3 uur). Care Plus® gel, 30% DEET. Voor zwangeren Autan-Activeâ , Mosiguardâ bevatten geen DEET.
De repellant kan samen met de zonnecrème worden aangebracht, maar men raadt aan een zonnecrème met hogere beschermingsfactor te gebruiken.
BEHANDELING INSECTENBEET
- Enkel bij bijen moet men voorzichtig de angel verwijderen.
Pas op dat je het gifzakje aan de angel niet platdrukt, want dan wordt
het alleen maar erger. Wespen en hommels laten hun angel niet zitten
en kunnen hem telkens opnieuw gebruiken.
- Leg koude vochtige doeken of ijs op de beet zodat de
zwelling zo minimaal mogelijk blijft. Ijs mag niet langer dan 15 minuten
opgelegd worden en ook geen rechtstreeks contact hebben met de huid
om brandwonden te vermijden.
- Daarna is niets meer doen meestal voldoende.
- Zalven met anthistaminica helpen niet.
- Bij lichte maar storende opzwellingen (vb in gezicht)
kan een corticoïdenzalf gebruik worden maar dan zo kort mogelijk. Zie
corticoiden
voor lokaal gebruik.
- Bij grote gevoeligheid met telkens grote lokale reacties
kan men onmiddellijk na de beet een antihistaminicum nemen. (Xyzall®,
Zyrtec®, Estivan®, Aerius®, Cetirizine® .....) of een
korte kuur met corticosteroiden per os van 1-2 dagen.
- Bij een steek in de mond of keel onmiddelijk koude dranken
of ijsblokje innemen en toch beter de dokter verwittigen.
ALLERGIE AAN INSECTENBETEN
Sommige mensen reageren allergisch op een steek. Meestal
zijn dit mensen die anders ook allergisch zijn (hooikoorts, astma, eczeem).
In totaal is ongeveer vier procent van de bevolking allergisch aan wespen
of bijen. Het zijn vooral de wespen die de heftigste reacties uitlokken.
Met een bloedonderzoek (RAST testen) kan men dit nagaan.
Symptomen:
- Meer dan normaal uitgesproken zwelling en roodheid van
de steekplaats tot soms opzwelling van een ganse arm en been.
- Veralgemeende reactie met algemeen onwelzijn, kort van
adem, verstopte neus, rode ogen, opzwellen van oogleden, veralgemeende
rash met uitgesproken jeuk, astmacrisis, shock door plotse bloeddrukdaling.
- Meestal binnen de 15 tot 30 minuten na de steek.
- Wordt na iedere steek erger zodanig dat er een situatie
ontstaat waar de patiënt in geen enkel geval nog mag gestoken worden.
Behandeling:
- Nog veel meer op uw hoede zijn voor steken en de boven
opgesomde preventieve maatregelen zeer strikt opvolgen.
- Onmiddellijk medische hulp zoeken die soms zeer dringend
kan zijn.
- Indien mogelijk een tourniquet (spanband) aanleggen
boven de steekplaats. Dit vertraagt de absorptie van het gif in ons
systeem.
- Bij shock plat op de grond met de benen omhoog.
- Mensen met een voorgeschiedenis van ernstige allergie hebben best een auto-injector met adrenaline + een antihistaminicum (vb Estivan 20® in zuigtablet) bij zich als ze in de zomer risico lopen voor insectenbeten zoals tijdens barbecues, wandelingen ..... : Epipen® is hiervoor op de markt.
(www.epipen.com).
Voor gedetailleerde informatie over het gebruik van de Epipen kun je
naar die site gaan.
- Het is belangrijk bij tekens van ernstige allergie of
zelf bij twijfel hieromtrent de Epipen onmiddellijk te gebruiken. Informeer
je goed vooraf over het gebruik omdat je bij een noodsituatie
mogelijks niet de tijd heb om hem te leren gebruiken. Best is eerst
eens contact opnemen met je huisarts vooraleer je hem aanschaft.
- Desensibilisatie: De patiënt wordt ingespoten
met stijgende dosissen gif en ontwikkelt zo een natuurlijke afweer.
Voor het begin van de behandeling moet men opgenomen worden in het ziekenhuis.
Men spuit immers iets in waaraan men allergisch bent. Zes tot twaalf
weken na de start van de desensibilisatie is men voldoende immuun voor
een insectensteek. Na de volledige kuur zou er een blijvende bescherming
tegen insectengif zijn.
Vindt u deze pagina interessant? Breng dan ook uw kennissen op de hoogte!
Vindt u deze pagina interessant? Breng dan ook uw kennissen op de hoogte!