Jicht sympotmen - oorzaken en behandeling Colchicine

JICHT

(24-11-2011)

WAT is JICHT

Jicht is een acute kristal artritis of plots optredende gewrichtsontsteking. Jicht is meestal erfelijk en een typische mannenziekte beginnend meestal tussen 30 en 60 jaar. Vrouwen krijgen heel zelden jicht (oestrogenen verhogen de urinezuur uitscheiding) en dan meestal pas na de menopauze.

OORZAAK JICHT

Een te hoog gehalte aan urinezuur in het bloed door hetzij door een verhoogde aanmaak, hetzij dooreen verminderde uitscheiding of door beiden.

Een hoog gehalte aan urinezuur in het bloed is meestal erfelijk bepaald. Het betreft eigenlijk een stofwisselingsziekte zoals te veel cholesterol, teveel triglyceriden…
Een te hoge productie van urinezuur vindt men ook bij ziektes zoals psoriasis, myeloproliferatieve en lymphoproliferatieve ziektes, hemolytische en pernicieuze anemie.
Een verminderde uitscheiding bij bepaalde ziekten waarbij de uitscheiding van urinezuur verminderd zoals bij nierinsufficiëntie (verminderde nierfunctie) of door bepaalde geneesmiddelen (diuretica of plaspillen, aspirine, cyclosporine, levodopa).
Voeding op zich zelf is veel minder belangrijk. Men krijgt geen te hoog urinezuur door voeding alleen.
Wanneer er te veel urinezuur in het bloed is, kan het uraatkristallen vormen. Deze kristallen slaan dan neer in het gewricht. Dit veroorzaakt ontsteking, zwelling en veel pijn.
De trigger voor een jichtaanval is soms een zware vlees- of visrijke maaltijd of veel alcohol. Deze verhogen tijdelijk de reeds hoge urinezuurconcentratie en lokken zo een aanval uit.
Minder dan 5% van de mensen met een te hoog urinezuur ontwikkelen echter jicht. Erfelijkheid, alcoholmisbruik, zwaarlijvigheid en bepaalde medicijnen zouden een belangrijke bijkomende rol spelen.
Patiënten met jicht hebben dikwijls ook nog andere metabole stoornissen zoals teveel cholesterol, triglyceriden en verhoogde glycemie ( suiker). De kans op hart en vaatziekten is eveneens verhoogd bij jicht patiënten.

SYMPTOMEN JICHT

Jicht wordt gekenmerkt door een plots optredende hevige ontsteking van één gewricht. In 90% van de gevallen ontsteekt de basis van de grote teen (podagra) of een gewrichtje ter hoogte van de middenvoet. Maar ook andere gewrichten kunnen aangedaan zijn door jicht (de enkels, de handen, polsen, elleboog). Bij iedere monoartritis moet men de diagnose van jicht overwegen.
Jicht kan ook uitbreiden naar andere gewrichten. Voorbeeld de aanval begint aan de grote teen maar breidt zich dan uit naar andere voetgewrichten.
In 10% van de patiënten zijn de eerst jichtaanvallen polyarticulair (= in verschillende gewrichten terzelfdertijd).
De jichtaanval komt dikwijls 's avonds op en bereikt zijn maximum na 8 tot 12 uur.
Het gewricht is gezwollen, pijnlijk (+++ zelfs de deken doen pijn), warm en de huid vertoont een rode kleur. Soms treedt er ook koorts op. Dit maakt het onderscheid met septische artritis soms niet gemakkelijk.
Onbehandeld gaat de jicht artritis over na een 2-tal weken.
Op lange termijn gaan meerdere jichtaanvallen het gewricht misvormen. Men spreekt dan van chronische jicht.
Op plaatsen waar urinezuurkristallen zich ophopen kunnen kleine knobbeltjes (tophi) ontstaan. In bot, kraakbeen, gewrichtskapsel en/of onder de huid.
Te hoog urinezuur kan ook de oorzaak zijn van de vorming van nierstenen (urinezuurstenen al of niet met calciumfosfaat) of leiden naar nierinsufficiëntie door neerslag van uraatkristallen in de nieren zelf.

DIAGNOSE JICHT

De typische plaats en symptomen laten toe bijna met zekerheid de diagnose van jicht te stellen.
Bloedonderzoek met een te hoog urinezuur gehalte (normaal tussen 3,4 en 7mg/dl, maar meer dan 5,88 mg/dl is reeds voldoende ) is zeer belangrijk in de diagnose. Pas op: jicht met toch normaal urinezuur gehalte in bloed komt voor (10%). Pas op: te hoog urinezuur betekent niet noodzakelijk dat men jicht gaat krijgen.
Bij twijfel aan de diagnose of omwille van een laag urinezuurgehalte kan een gewrichtspunctie gebeuren met bepalen van urinezuur in het gewrichtsvocht en of microscopisch opsporen van naaldvormige urinezuurkristallen. Dit gebeurt echter met een polarisatiemicroscoop en is geen voor de hand liggend onderzoek.
Bij ieder jicht patiënt echter stelt men beter ook een goed bilan op met opsporen van andere risicofactoren : obesitas, hypertensie, diabetes, cholesterol, triglyceriden, erfelijkheid naar hart en vaatziekten.

Onderscheid moet gemaakt worden met:

Bacteriële artritis (= besmetting met een bacterie) kan gelijkaardige symptomen geven maar is een medische urgentie. Meestal echter koorts en koude rillingen. Cave ! : jicht artritis sluit septische artritis niet uit.
Reactieve artritis: asymmetrische artritis van een gewricht, meestal van de onderste ledematen, na een infectie ergens anders in het lichaam (infecties van keel, maagdarmstelsel, urogenitaal apparaat, ziekte van Lyme) 1-3 weken nadien (bij ziekte van Lyme veel later).
Alhoewel reumatoïde artritis een gans ander ziektebeeld geeft moet deze diagnose zeker overwogen worden bij afwezigheid van hoog urinezuur of bij onvoldoende respons op de behandeling.
Ongedifferentieerde artritis: men kan geen duidelijke diagnose voorop stellen.

BEHANDELING JICHT

Aanvals behandeling

In de eerste plaats moet de aanval zelf behandeld worden. Hoe sneller de aanval herkend en behandeld wordt hoe beter de medicatie werkt.

Colchicine opocalcium®: dag 1: 3 x1 tablet/ dag 2 en dag 3: 2 x1 tablet/d verder 1 tablet 's avonds. Onmiddellijk bij het begin van de aanval innemen. Het heeft enkele vervelende bijwerkingen zoals diarree en maagklachten. Ook moet men rekening houden met de nierfunctie.
NSAI: Feldene®, Naprosyne®, Arcoxia 120® (dit laatste geeft zeer snel beterschap) in hoge dosis (pas op voor de maag).
Een alternatief is een korte kuur met orale corticoïden: prednisolon 32 mg 1/dag gedurende 5 - 10 dagen. NSAI en corticoïden zijn even effectief maar de keuze wordt bepaald door de nierfunctie, cardiovasculaire en maagulcus voorgeschiedenis.
Bij onvoldoende verbetering na 3-5 dagen kan geswitcht worden tussen NSAI en corticoïden.
IJs op het aangedane gewricht, stil houden + hoogstand.
Voldoende maagbescherming zowel bij NSAI als bij corticoïden.

Onderhoudsbehandeling

Nadien is het zeer belangrijk door medicatie en dieet proberen jichtaanvallen te voorkomen. Bij meer dan 3 jichtaanvallen bij jaar of bij jicht tophi is levenslange onderhoudsbehandeling absoluut geïndiceerd.

Producten die de vorming van urinezuur afremmen: allopurinol 300mg (Zyloric®, Allopurinol®). Pas op: het duurt 1 jaar vooraleer een onderhoudsbehandeling voldoende werkt. Men moet de dosis ook aanpassen aan de nierfunctie. Die behandeling wordt pas gestart als de acute aanval over is om de jicht aanval niet terug erger te maken.
Ook Colchicine opocalcium® 1/d s ‘avonds kan bij chronische jicht het eerste jaar bijgegeven worden.
Diuretica stoppen heeft geen zin.
Te veel urinezuur zonder symptomen hoeft niet behandeld te worden. Hoe hoger echter de urinezuur spiegel in het bloed hoe meer kans op jicht. (20% bij > 9 mg/dL)

Dieet jicht:

Zwaarlijvige jichtpatiënten moeten vermageren.
Volgende voedingsmiddelen die veel purine bevatten beperken: varkensvlees, gans, wild, sardines, haring, ansjovis, forel, zalm, kabeljauw, orgaanvlees, peulvruchten en spinazie. Een echt bewijs dat dit helpt om jichtaanvallen te voorkomen is er niet.
Jicht wordt niet veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik. Het is wel zo dat alcohol de urinezuurspiegel tijdelijk verhoogt.
Een maaltijd met veel vlees (vooral orgaanvlees) of vis zorgt voor een tijdelijke verhoging van de urinezuurspiegel. Is er reeds een hoge urinezuurconcentratie aanwezig, dan kan die zware maaltijd net genoeg zijn om een jichtaanval uit te lokken.
Veel water drinken: geeft een goede uitwatering van urinezuur en is dus aangewezen; eveneens om nierstenen (urinezuurstenen) tegen te gaan.

Dokter John

disclaimer