ZWANGERSCHAP ALGEMENE RAADGEVING
(11-05-2010)
WAT NIET TIJDENS ZWANGERSCHAP
- Rook niet !!: verhoogt de kans op miskraam, op doodgeboorte en later op wiegendood..
- Alcohol: gebruik niets van alcohol. Ook kleine dosissen zijn schadelijk. Twee glazen alcoholische drank remmen de foetale groei. De nadelige effecten van alcohol nemen sterk toe met toenemend alcoholgebruik (meer dan drie glazen) en zouden kunnen leiden tot later verminderde intelligentie van het kind.
- Medicatie: neem geen enkele medicatie waarvan U niet 100% zeker bent dat U ze mocht nemen. Ook hoestmiddelen, neusdruppels , aspirine en dergelijke bevatten medicatie die mogelijks schadelijke invloed kunnen hebben op de foetus.
- Zout: te veel zout kan de bloeddruk verhogen en water ophouden
- Snoep niet te veel en drink weinig frisdrank. Het zijn nutteloze calorieën zonder andere voedingswaarde.
VOORKOMEN VAN INFECTIES
Het grootse gevaar is via voedsel besmetting met bepaalde infecties op te lopen die schadelijk kunnen zijn voor de foetus.
Was steeds zorgvuldig je handen voor elke maaltijd !
CYTOMEGALIE
- Moeders die een acute cytomegalovirus doormaken tijdens hun zwangerschap kunnen zo via de placenta hun baby besmetten : congenitale CMV. Dit is de belangrijkste oorzaak van congenitale doofheid en aangeboren hersenafwijkingen (microcephalie). Dikwijls komen die afwijkingen echter maar in het licht gedurende de volgende levensjaren (psychomotorische retardatie, doofheid, chorioretinitis, tandafwijkingen.
- Elke vrouw zou haar serologische status vóór de zwangerschap moeten kennen : al of niet antistoffen.
- Meestal worden seronegatieve kinderen door andere kinderen besmet in het kinderdagverblijf vooral via met speeksel besmet speelgoed. Deze kinderen geven het virus dan op hun beurt door aan hun zwangere moeder via uitwisseling van speeksel bij het zoenen en knuffelen, via besmetting van de handen en speelgoed of via de urine bij het verversen van de luier.
- Vooral zwangere vrouwen uit hogere sociale klassen, die vaker seronegatief zijn, en hun eerste kind naar het kinderdagverblijf brengen, lopen zo risico op een CMV-primo-infectie
Goede handhygiëne is het belangrijkste. Regelmatig uw handen wassen en water en zeep. Ook goed en misschien gemakkelijker om dikwijls te gebruiken zijn hydro-alcoholische gels. Deze gels zijn verkrijgbaar in elke apotheek.
Vooral seronegatieve vrouwen moeten strikte hygiënische maatregelen toepassen om het risico van een primaire infectie te beperken en naast handen wassen het vermijden van excreties van kinderen zoals bij uitwisseling van speeksel bij het zoenen en knuffelen, via besmetting van de handen en speelgoed of via de urine bij het verversen van de luier.
Zie volledig artikel
Cytomegalie.
TOXOPLASMOSE
Congenitale toxoplasmose (= besmet tijdens de foetale periode) treft in België 2 per 1000 geboortes. Mentale achterstand, hersenafwijkingen, ernstige oogafwijkingen … of miskraam.
De infectie is vooral gevaarlijk de laatste 3 maand van de zwangerschap. Hoe vroeger in de zwangerschap, hoe kleiner de kans dat uw kind besmet wordt maar wel hoe groter de kans op ernstige gevolgen.
Een doeltreffend vaccin bestaat nog altijd niet.
Voorkomen van een besmetting tijdens de zwangerschap is dus de enigste oplossing.
Toxoplasmose is een parasiet die door katten en hun uitwerpselen, waarin de toxoplasmose cysten zitten, verspreid wordt.
De kat maakt een putje in de moestuin, juist naast een lekkere wortel. Je eet die wortel op zonder veel te wassen en de besmetting is gebeurd.
Of bij een ander dier dat gras of iets dergelijks opeet dat door die kat besmet vestigt die toxoplasmose parasiet zich in de spieren die wij dan “saignant” lekker opeten en zo geraken wij ook besmet.
In België gebeurt de besmetting met toxoplasmose vooral door het eten van rauw of lichtgebakken vlees waarin cysten van toxoplasmose aanwezig zijn.
De huidige generatie van zwangeren is meestal toxoplasmose negatief (= niet immuun) en moet dus opletten om besmet te worden.
De toxoplasmose parasiet komt dus voor in aarde, in de darmen van katten, en in het vlees van besmette koeien, varkens, schapen en geiten. Het is dus noodzakelijk het contact met deze besmettingsbronnen te vermijden.
Voeding:
- Alleen door en door verhit vlees eten (zeker geen gehakt of américain). Vooral schapenvlees, varkensvlees en rundvlees zijn gevaarlijk. De cysten worden pas verdelgd op een temperatuur van 66° C.
- Vermijd gerookte vleeswaren (bijvoorbeeld salami).
- De handen goed wassen na het hanteren van rauw vlees.
- Keukenoppervlakken en keukengerief die in contact zijn met rauw vlees en groeten zeer goed reinigen. Een houten snijplank is een echte bron van infectie.
- Groenten en fruit zoals aardbeien vóór consumptie zeer grondig wassen en afspoelen is voldoende.
- Geen ongepasteuriseerde melk drinken (vooral geen geitenmelk)
Kattenbak :
- Het is niet het strelen van de kat dat een gevaar inhoudt maar het omgaan van de kattenbak. Wees toch maar voorzichtig met het omgaan met de kat zelf.
- Niet zelf de kattenbak ledigen
- Wanneer dit niet anders kan, hierbij handschoenen dragen en na afloop de handen wassen
- Ervoor zorgen dat kattenbakken dagelijks 5 minuten met kokend water worden gedesinfecteerd.
- Pas op voor een niet-afgedekte zandbak.
Handen :
Bij tuinieren handschoenen dragen en bij contact met aarde de handen nadien zeer grondig wassen. De nagels kort houden en niet vergeten onder de nagels grondig te reinigen.
LISTERIOSIS
Is een door de bacterie Listeria Monocytogenes veroorzaakte aandoening, die doorgaans erg mild verloopt, te vergelijken met een griepachtig syndroom. De infectie kan bij de zwangere vrouw echter aanleiding geven tot miskraam, doodgeboorte en soms ernstige ziekte van de pasgeborene.
De besmettingsbron is meestal besmet voedsel.
- Voedselproducten die gevoelig zijn voor besmetting met Listeria zijn lang houdbare producten die kunnen worden verbruikt zonder verhitting, zoals melkproducten, charcuterie, zeevruchten …
- Listeria Monocytogenes zit ook in aarde en water. Hierdoor kunnen ook groenten besmet raken.
- Dieren kunnen drager zijn van deze bacteriën en vlees of melkproducten contamineren.
- Men vindt Listeria terug in rauwe producten (vlees, melk en groenten), maar ook in bereide voedingsmiddelen, die besmet zijn geraakt tijdens het productieproces, zoals zachte kazen, koude producten in de delicatessenafdelingen, hotdogs. Daarnaast kunnen (rauwe) melk of producten gemaakt van ongepasteuriseerde melk Listeria bevatten. Listeria wordt gedood door pasteurisatie en koken.
De belangrijkste regel is om rauw en half rauw voedsel te vermijden.
- Vermijd het eten van zachte kazen en schimmelkazen (feta, brie, camembert, roquefort, gorgonzola, mozarella) tenzij op de verpakking vermeld staat dat ze gemaakt zijn van gepasteuriseerde melk. Dus niet “au lait cru” (= rauwe melk) maar wel ‘au lait pasteurisé’
- Vermijd patés (tenzij in blik).
- Vermijd rauwe of gerookte vis en zeevruchten (tenzij nadien gekookt) zoals zalm, forel, kabeljauw, tonijn of makreel (in blik mag wel), oesters, sushis enzovoort.
- Listeria kan ook bij lage temperaturen zoals in de koelkast zich verder vermenigvuldigen. Dus aangebroken producten niet te lang in de koelkast bewaren en opletten voor kliekjes. Kijk ook altijd goed de houdbaarheidsdatum van de voedingsmiddelen na.
GEWICHTSTOENAME TIJDENS ZWANGERSCHAP
- Een gewichtstoename van 10-12kg tussen begin en einde zwangerschap is voldoende. Alle gewichtstoename boven die 12 kg is uw eigen lichaam dat zwaarder wordt. Vooral na 12 weken is de kans groot dat er een snelle gewichtstoename is. Zwangerschapshormonen zijn echte anabolica. De overtollige kilo’s moeten en later weer af.
- Uit wat bestaat die gewichtstoename ? :
- Foetus: 3300 g gemiddeld
- Bloed: 1500 g : het bloedvolume van de moeder neemt tijdens de zwangerschap toe met 30-40% en dit om de placentaire circulatie te ondersteunen.
- Lichaamswater: 1500 g
- Baarmoeder: 900 g
- Placenta: 650 g
- Vruchtwater: 800 g : op 16 weken bedraagt het volume vruchtwater 150 ml, na 7 maanden 1000 tot 1500 ml en op 37 tot 40 weken 700 tot 800 ml.
- Borsten: 400 gr.
- Vet: 3500 g : tijdens de zwangerschap wordt een vetreserve aangelegd van ongeveer 3,5 kg. Dit gebeurt als voorbereiding op de borstvoeding waar veel energie voor nodig is.
WAT MOET JE WEL ETEN: VOEDINGSTIPS TIJDENS ZWANGERSCHAP
Eenmaal zwanger is wat je al of niet eet heel belangrijk.
Voor mensen die normaal gezond en gevarieerd eten veranderd er zeer weinig. Voor mensen die anders vlug enkel een tussendoortje eten of zeer weinig aandacht aan hun voeding besteden is het moment gekomen om dit nu te veranderen. Sla ook geen maaltijden zoals het ontbijt meer over.
Gebruik echter uw gezond verstand : zwanger zijn is geen ziekte !!!
Gezonde voeding is altijd belangrijk en niet alleen tijdens je zwangerschap.
- Voedingsdriehoek: de voedingsmiddelen die behoren tot de onderste groepen moet U meer eten. Deze vakken zijn bijgevolg groter.
- Sla ook geen maaltijden zoals het ontbijt meer over.
- Foliumzuur: de pil vermindert de opname van foliumzuur uit de voeding. Indien je lang de pil genomen hebt is het raadzaam 0.4 mg foliumzuur te nemen vanaf 8 weken voor de bevruchting ( dit is voor de baby verwekt wordt) tot en met de 2° maand van de zwangerschap. Dit zou de kans om neuraal buis defecten (spina bifida of open ruggetje) te voorkomen.
Dieet foliumzuur.
- Eiwitten: eiwitten zijn de bouwstenen voor de groei van de foetus. Een zwangere vrouw heeft ook meer eiwitten nodig. Eiwitten komen zowel voort uit plantaardig als uit dierlijk voedsel. Plantaardig eiwit in brood, granen en peulvruchten zoals bruine of witte bonen. Dierlijk eiwit in vlees, vis, kip, melk, kaas en eieren.
- Calcium: calcium is noodzakelijk voor de vorming van het beendergestel en de tanden. Besteed dus aandacht om voldoende calcium in uw voeding in te werken.
Calciumrijke voeding.
- IJzer: normaal is er in de normale gevarieerde voeding ijzer genoeg voor onze dagelijkse behoeftes. Bij zwangerschap en borstvoeding is er een grotere behoefte. Indien een duidelijke bloedarmoede optreedt kan het nodig zijn ijzertabletten bij te geven.
IJzerrijke voeding.
- Vitamine D : zwangeren hebben ook hieraan een grotere behoefte. De beste bron van vitamine D zijn vette vissoorten zoals: haring, zalm (wilde zalm 25 mcg per portie, kweekzalm 10 mcg per portie), makreel, sardines (15 mcg per portie), tonijn. Ook eieren en kip bevatten veel vitamine D. Zonlicht op de huid helpt vitamine D aanmaken.
- Vitamines: eet je gezond en gevarieerd dan zijn ze niet echt noodzakelijk. Indien je ze toch neemt neem dan polivitamines speciaal voor zwangeren.
- Snoep daarom minder en drink weinig frisdrank. Het zijn nutteloze calorieën zonder andere voedingswaarde.
- Koffie kan op zich geen kwaad maar bij teveel koffie worden zowel jij als de baby zenuwachtig.
- In België is leidingwater perfect gezond. (Onderzoek Testaankoop : Het Pidpa-leidingwater voldoet aan deze zeer lage norm en is dus perfect veilig voor baby's en zwangere vrouwen).
Foliumzuur rijk dieet
- groene bladgroente zoals spinazie (het Latijnse folium betekent ook 'blad').
- Spruitjes, broccoli, kool, asperges,
- Fruit (met name bepaalde citrusvruchten zoals appelsien)
- Gist
- vlees vooral lever (geen foie gras) en in mindere mate nier.
Ijzerrijke voeding
- vrijwel alle vleessoorten
- groenten : andijvie, artisjok, broccoli, courgette, doperwten, spinazie, asperges, schorseneren
- peulvruchten zoals bruine en witte bonen, linzen en sojabonen
- eigeel
- vis: kabeljauw, haring, sardines
- schaaldieren : oesters, garnalen, mosselen
- gedroogde vruchten : abrikozen, vijgen, dadels, rozijnen
- noten
- volkoren brood en ontbijtgranen
Vegetariërs moeten aandacht besteden aan hun ijzeropname. Ijzer uit dierlijke producten wordt beter opgenomen wordt dan ijzer uit plantaardige producten
De voorzichtigheidsmaatregels wat betreft Toxoplasmose en Listeriose blijven geldig.
Calcium rijke voeding
Zuivelproducten | Calcium | Fruit | Calcium |
Melk volle | 120 | Sinaasappel | 42 |
Melk halfvolle | 123 | Abrikoos | 90 |
Melk magere | 125 | Appel | 50 |
Chocolademelk | 112 | Kiwi | 30 |
Yoghurt volle | 153 | Pruimen | 45 |
Platte kaas volle | 98 | Amandelen | 250 |
Platte kaas magere | 162 | Gedroogde vijgen | 200 |
Gouda | 920 | Brood | |
Emmenthaler | 1197 | Wit brood | 10 |
Gruyère | 900 | Volkoren brood | 22 |
Camembert | 600 | Vis (veel meer dan vlees) | |
Smeerkaas | 422 | Vis gemiddeld | 25 |
Andere bronnen | | Sardienen | 330 |
Groenten | | Zalm | 67 |
Groenten gemiddeld | 20-30 | Maatje | 78 |
Broccoli | 76 | Zeebrasem | 140 |
Groene kool | 75 | | |
Spinazie | 125 | | |
Waterkers | 180 | | |
ROKEN TIJDENS ZWANGERSCHAP
Rook niet !!: verhoogt de kans op miskraam, op doodgeboorte en later op wiegendood.
Vooral laag geboortegewicht met hieruit voortvloeiende gezondheidsproblemen kunnen het gevolg zijn van roken. Passief roken is ook schadelijk. Maar verminderen van roken op gelijk welk moment van de zwangerschap heeft nog altijd een positief effect en is dus zeker aan te raden.
BEWEGEN TIJDENS ZWANGERSCHAP
Bewegen en sport zijn voor iedereen heel belangrijk. Ook voor zwangeren.
- Alle sporten zijn toegelaten maar gebruik uw gezond verstand. Ga niet diepzeeduiken of parachutespringen. Ook de laatste 3 maanden moet U het toch wat voorzichtig aan doen.
- Doe sport zonder dat je het merkt: door de lift niet te nemen, de auto niet te nemen, een eindje verder te parkeren …….Alles moet wel gebeuren binnen je inspanningsgrens. Kijk minder TV en doe sport of bewegen in de plaats.
RUST TIJDENS ZWANGERSCHAP
Een goede nachtrust van 8 uur is echt geen luxe. Ook een middagdutje indien mogelijk is ten zeerste aan te bevelen. Belangrijk: doe het zelf ook rustig aan. Zenuwachtige en gestresseerde moeders hebben later zenuwachtige baby’s. Probeer te genieten van je zwangerschap en stress en problemen van u af te zetten.
SEKS TIJDENS ZWANGERSCHAP
Is onbeperkt toegelaten tot in de achtste maand. Bij complicaties zoals vroegtijdige opening of breken van de vliezen met vruchtwaterverlies verboden. Gebruik uw fantasie: bepaalde houdingen zijn op het einde van de zwangerschap vermoedelijk niet echt meer leuk.
WERK TIJDENS ZWANGERSCHAP
Bepaalde arbeidsomstandigheden zoals langdurig rechtstaan, ploegendienst, nachtwerk en fysisch zwaar werk kunnen het risico verhogen op een minder goed verloop en minder gunstige uitkomst van de zwangerschap en zijn dus te vermijden.
VACCINATIE TIJDENS ZWANGERSCHAP
Rond zwangerschap en vaccinatie bestaan veel misverstanden en onduidelijkheden, zowel bij de zorgverleners (dokters, gynaecologen, verloskundigen, … ) zelf als bij de patiënt .
Voor de zwangerschap: vrouwen met een kinderwens , denken er best nog voor ze zwanger zijn, na te kijken of ze goed gevaccineerd zijn tegen de belangrijkste infectieziekten. Zo vermijdt ze tijdens haar zwangerschap besmet te raken met een voor zichzelf en het kind mogelijk schadelijke infectieziekte.
- Rubella: als ze geen antistoffen heeft, kunt u alsnog een inenting tegen mazelen, bof en rubella toedienen. De zwangerschap dient daarna nog een maand uitgesteld te worden.
- Kinkhoest. Voor zwangere vrouwen en vrouwen met een zwangerschapswens wordt het vaccin gedeeltelijk terugbetaald via het RIZIV. Jonge baby’s zijn erg vatbaar voor kinkhoest. Door de zwangere te beschermen wordt vermeden dat de baby kort na de geboorte besmet wordt.
- Difterie en Tetanos nakijken. Zo nodig herhaling.
- Risicoananalyse voor hepatitis A en B. (gezondheidswerkers, endemisch gebied, familiaal epidemie, prikaccident, verdachte seksuele contacten
Tijdens de zwangerschap: ook tijdens de zwangerschap zelf is het in een aantal gevallen aan te raden nog te vaccineren, bijvoorbeeld bij onvolledige vaccinatie vooraf of bepaalde reisvaccinaties.
- Kinkhoest: voor zwangere vrouwen en vrouwen met een zwangerschapswens wordt het vaccin gedeeltelijk terugbetaald via het RIZIV.
- Griep: in het tweede of derde trimester aangeraden (vanaf 16 weken zwangerschap). Bij risicogroepen gedurende de volledige zwangerschap.
- Hepatitis A en B: bij risicogroepen. Zwangerschap is geen contra-indicatie.
- Tetanos: geen contra-indicatie.
- Polio: bij reizen in verdachte gebieden. Poliomyelitisvaccin alleen tijdens de zwangerschap toedienen wanneer er een nadrukkelijk risico van besmetting is.
- Gele koorts: niet aangeraden.
Veiligheid: de grootste bezorgdheid bestaat wellicht rond de vraag of vaccineren bij zwangerschap veilig is voor moeder en kind. Zie
Vaccinatie en zwangerschap
VARIA TIJDENS ZWANGERSCHAP
- Bad of douche: onbeperkt toegelaten tenzij bij gebroken vliezen. Dan is in bad gaan te vermijden.
- Een gewone sauna met voldoende drinken kan geen kwaad. Vermijd misschien toch overdreven hete of te lange sauna’s en de ijskoude dompelbak. Let echter wel voor de waterkwaliteit van de bijhorende jacuzzi.
- Autogordel: ook voor zwangeren verplicht en noodzakelijk.
- Vliegtuig: is geen enkel probleem. Drink echter wel voldoende en sta regelmatig eens op om de benen te strekken en zo een diepe veneuze trombose voorkomen.
Economy class syndroom
.
Vindt u deze pagina interessant? Breng dan ook uw kennissen op de hoogte!
Vindt u deze pagina interessant? Breng dan ook uw kennissen op de hoogte!